Het coronavirus zorgt bij veel mensen voor stress en onzekerheid. Als je wilt kun je 24 uur per dag de informatie over de pandemie tot je laten komen. Niet iedereen kan daar goed mee omgaan. Daarnaast is door het wegvallen van activiteiten als school, (vrijwilligers)werk en sport de dagelijkse structuur sterk veranderd. Mentale weerbaarheid is meer dan ooit een noodzakelijkheid.
Meer stressklachten, meer oplopende emotie
Mensen die bang zijn voor het coronavirus ervaren zelf de meeste klachten. Uit onderzoek blijkt dat in 80% van de gevallen dit gaat om klachten als depressie en angsten. 71% heeft slaapproblemen en 11% heeft gedachten aan de dood (bronnen: o.a. het Trimbos Instituut, NHG). Vooral jongeren én ouderen hebben het moeilijk met de huidige situatie. Zo is er het afgelopen jaar bijvoorbeeld een behoorlijke toename in het aantal crisisaanmeldingen en -opnames in de jeugd GGZ. Naast internaliserend gedrag is er in de samenleving de afgelopen maanden ook meer sprake van externaliserend gedrag zoals boosheid, woede en agressie. Hierover kun je meer lezen op mijn blog op LinkedIn over reljongeren.
Oorzaken depressie en agressie
Positief is dat diegenen die meer veerkracht ervaren ook minder last hebben van de bovenvermelde klachten. Niet iedereen reageert even heftig op de crisis. Depressie lezen wij ook als een ziekmakende verstijvende reactie van onze hersenstam (Emo(tie)meter methodiek©️ React Advies & Training).
‘Niet iedereen reageert even heftig op de coronacrisis. Diegenen die meer veerkracht ervaren hebben ook minder last van de klachten.’
Waar ligt dan wel de oorzaak van het gegeven dat veel mensen deze crisis als niet makkelijk ervaren?
Veel psychologen komen dan o.a. uit bij de zelfbeschikkingstheorie (bron: ZDT van Deci en Ryan). Scholieren en studenten vinden deze periode bijvoorbeeld best lastig. Zo meldt de VO-raad. In een vrije vertaling: het is voor pubers minder makkelijk leren doordat corona en online onderwijs leerlingen meer naar het limbische (emotionele) deel van de hersenen beweegt. Het deel van de hersenen – het limbisch systeem – dat ervoor zorgt dat (in het bijzonder) pubers in crisissituaties in de war raken en emoties ervaren die hun gedrag ‘kapen’. Zolang dat limbisch systeem niet tot rust komt, komen ze niet aan leren toe. De neo cortex (het denkende deel van het brein) is in deze tijd minder goed beschikbaar. Dit schaadt de basisbehoefte competentie. Het ervaren van eigen succesvolle verwezenlijkingen is door corona aan banden gelegd. Daarnaast behoeft het waarschijnlijk geen verdere toelichting dat door de lockdownmaatregelen de autonomie van jongeren fors wordt ingeperkt. Tot slot is de verbondenheid met anderen en het universele verlangen naar interactie zwaar aangetast.
Gevolgen coronacrisis en lockdownmaatregelen
Behoeftenbevrediging en behoeftenfrustratie zijn twee mogelijke uitkomsten volgens de zelfdeterminatietheorie. De mate waarin een behoefte wordt bevredigd is een voorspeller voor adaptief functioneren. De frustratie van deze drie basisbehoeftes is een voorspeller voor maladaptief functioneren. Oftewel gedrag dat slecht is aangepast aan de huidige (corona) omstandigheden.
