“Ik doe liever gewoon mijn werk: op m’n maaier de slootkanten doen of de talud van de dijk. Een hele dag binnen zitten is maar niks. Bij een vorige training was er een acteur die mij uit het niets voor de groep stond uit te schelden. Normaal heb ik wel mijn woordje klaar, maar dit was zo heftig, ik kon geen woord meer uitbrengen.”
Als trainingsacteur breng je spanning mee. Ik besef maar al te goed de kwetsbare positie die je als deelnemer inneemt. Ik ben vanuit hun positie onvoorspelbaar. Ze weten niet wat ‘die acteur’ gaat doen en hoe ze dan moeten reageren. Dat kan onzekerheid en angst opleveren. Dit wordt ook nog eens versterkt als het om het thema agressie gaat of als, zoals in het voorbeeld, de deelnemer een negatieve ervaring heeft opgedaan met een trainingsacteur. Absolute voorwaarde voor het trainingswerk ‘leren omgaan met agressie’ is een omgeving van veiligheid en vertrouwen.
Veiligheid en vertrouwen
Het is daarom als trainingsacteur belangrijk om er de hele dag bij te zijn. Zo leren ze mij kennen en ik hen. Naast acteur ben ik ook co-trainer en leg ik oefeningen uit. Ze kunnen mijn stem horen en zien mij bewegen. “Die kan ik wel hebben”, hoor ik vaak achteraf. Ik zorg in de kennismaking voor een grap en wat lichtheid en ik vraag door op hun werkzaamheden en ook vraag ik naar hun ervaringen met agressief gedrag. Ik bespreek vervolgens hun eerdere ervaringen met een trainingsacteur en ik leg onze regels rondom veiligheid uit. In de eerste oefeningen hoeven de deelnemers zelf nog niets te doen. Ze hoeven alleen maar mijn gedrag te observeren. Pas later werken zij de lastige momenten uit hun eigen werksituaties uit. Met deze rustige opbouw werken we aan veiligheid en vertrouwen.
De uitdaging van een trainingsacteur
Voor mij als acteur ligt de uitdaging erin om te spelen met de intensiteit van mij gedrag. Bij wie kan het wat steviger worden neergezet? En bij wie niet? Agressief gedrag is gedrag wat we liever niet zien of willen meemaken. In de training moeten we de confrontatie daarmee langzaam opbouwen. Gaat het te snel dan schieten deelnemers in de stress en ontstaat er weerstand. Dan wordt er niets meer geleerd. Ik check daarom steeds of het nog goed voelt en of de inhoud van de training aansluit bij hun werkveld. Hoe realistischer de leersituatie hoe meer zij zich erin kunnen herkennen en hoe beter het aansluit. Ik zie vaak na de eerste oefening al een grote zucht van opluchting door de groep gaan.
“Het viel mij vandaag erg mee. De tijd vloog om. Ik stond niet in mijn eentje voor de klas. En ik begreep nu beter waarom de acteur af en toe flink tegen me tekeer ging. Nu kon ik het hebben. En het lukte mij zelfs die acteur wat rustiger te krijgen. Als ik straks weer op mijn maaier zit en er een boze automobilist tegen me tekeer gaat, weet ik wat ik moet doen.”
